۲-۴-۲- ورود خسارت ۷۴
۲-۴-۳- رابطه سببیت ۷۵
۲-۴-۳-۱- اجتماع اسباب به نحو طولی ۷۵
۲-۴-۳-۲- اجتماع اسباب به نحو عرضی ۷۷
۲-۴-۳-۳- اجتماع چند سبب با تاثیر جداگانه و چگونگی تقسیم مسئولیت مدنی ۷۹
۲-۴-۳-۴- اجتماع چند سبب به صورت مستقل ۸۰
فصل سوم : اشخاص مسول درسقط جنین وقلمرو مسولیت آنها
۳-۱-در خواست کننده سقط جنین ۸۲
۳-۲- پزشک ۸۳
۳-۲-۱- مسئولیت مدنی پزشک ۸۵
۳-۲-۲- انواع مسئولیت پزشکی ۸۹
۳-۲-۳- مسئولیت کیفری و مسئولیت انتظامی ۹۰
۳-۳- والدین ۹۱
۳-۳-۱- مسئولیت مدنی والدین ۹۲
فصل چهارم : آثار مسئولیت مدنی در سقط جنین
۴-۱- نظریه جبران خسارت در مسئولیت ۹۵
۴-۱-۱- مفهوم جبران خسارت ۹۵
۴-۱-۲- شیوه های جبران خسارت ۹۷
برگرداندن وضع زیاندیده به صورت پیشین خود ۹۷
جبران خسارت از راه دادن معادل ۹۷
۴-۲- مبنای خسارت ۹۸
۴-۲-۱- مصادیق خسارت ۱۰۱
خسارت مادی ۱۰۲
خسارت معنوی ۱۰۳
۴-۳- خسارت بدنی ۱۰۴
۴-۳-۱- عناصر خسارت بدنی ۱۰۷
۴-۳-۲- دیه و خسارات مازاد بر دیه ۱۰۷
۴-۳-۲-۱- خسارت مازاد بر دیه در سقط جنین ۱۱۱
۴-۴- عوامل رافع مسئولیت در سقط جنین ۱۱۱
۴-۴-۱ عوامل پزشکی ۱۱۲
۴-۴-۱-۱- اختلالات ژن ها (ژنتیکی) ۱۱۳
۴-۴-۱-۲- سندرم داون یا عقب ماندگی مغولی ۱۱۳
۴-۴-۱-۳- اختلالات محیط رحم مادر ۱۱۴
۴-۴-۲- عوامل قانونی ۱۱۵
فصل پنجم : نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهاد‌ها
فهرست منابع ۱۲۰
چکیده
مسئولیت مدنی ناشی از سقط جنین از مواردی است که به صورت خاص ارکان مسئولیت مدنی را در این رابطه بررسی می‌کند و در بررسی هایی که در رابطه با مبنای خسارت و آثار ناشی از آن می‌شود به عنصر تقصیر اشاره شده و به عبارت دیگر تقصیر به عنوان مبنای مسئولیت ناشی از سقط جنین پذیرفته می‌شود. جبران خسارت در نظام مسئولیت مدنی ناشی از سقط جنین براساس دیه خواهد بود هر چند در این زمینه بحث‌های بسیاری مبنی بر مجازات بودن یا خسارت بودن دیه مطرح است ولی باید گفت که دیه در مسئولیت مدنی ناشی از سقط جنین جنبه مجازات دارد و برای تامین خسارت‌های مادی و معنوی والدین و اشخاص مسئول در این رابطه باید از جبران خسارت‌های دیگری نیز استفاده شود زیرا دیه تنها جبران مادی خسارت وارده می‌باشد در حالی که در قانون برای جبران خسارت معنوی هیچ مقرره‌ای ذکر نشده است به عبارت دیگر معیار خاصی در این رابطه وجود ندارد به همین دلیل دریافت خسارت مازاد بر دیه در این رابطه می تواند توجیه حقوقی داشته باشد. در این خصوص ساز و کارهای مبانی مسئولیت مدنی و شرایط تحقق آن باید کاملاً بررسی شود تا مبانی ضرر و انواع آن و همچنین شرایط اخذ آن مشخص شود. از جمله مسائل مهم در این تحقیق بررسی مسئولیت مدنی اشخاص مسئول در سقط جنین می باشد که در این رابطه مسولیت پدر و مادر، پزشک مورد بررسی قرار می گیرند. در این خصوص می توان به علل رافع مسئولیت اشاره کرد که به دو دسته پزشکی و قانونی تقسیم می شوند و با بروز این علل، مسئولیت ساقط شده و افراد مسئول، بری می شوند.

کلیدواژه: جنین، مسئولیت مدنی، تقصیر، مسئولیت حرفه ای، خسارت.
مقدمه
مسئولیت مدنی از ابداعات قرن اخیر می‌باشد و تا قبل از این، مسئله مسئولیت مدنی مطرح نبوده و اکثراً مسئولیت ها بر مبنای مسئولیت کیفری مطرح می‌شده است این در حالی بود که قوانین جزایی نمی‌توانست پاسخگوی برخی سهل انگاری هایی که بدون داشتن عنصر معنوی تحقق یافته است باشد. از این رو مسئولیت مدنی پا به عرصه نهاد و مسئولیت دیگری در کنار مسئولیت کیفری واخلاقی مطرح شد هر چند که مدتها بود مسئولیت قراردادی نیز در برابر زیاندیده مورد استناد بود ولی باید گفت که مسئولیت مدنی ابداعی است نوین که برای تکمیل عدالت و احقاق حق به وجود آمد . سقط جنین از نظر قانونی کاری است ناپسند و برای آن مجازات مقرر شده است ولی با این حال باید گفت سقط جنین در برخی موارد برای حفظ جان مادر از جمله کارهایی است که قانون گذار برای آن مسئولیتی در نظر نگرفته است ولی آن چه که در این باب سعی در بررسی آن داریم مسئولیت مدنی ناشی از سقط جنین می‌باشد و در این رابطه می‌خواهیم به مبنای مسئولیت و شرایط تحقق آن و همچنین به خسارت و نحوه اخذ آن اشاره‌ای کرده باشیم. از جمله مواردی که دراین تحقیق سعی در پاسخ گویی آن هستیم مصادیق خسارت معنوی و مادی در سقط جنین می‌باشد.
بیان مسئله
ازآنجاکه امروزه سقط جنین گریبانگیر تمامی کشورهای دنیا به خصوص کشورهای درحال توسعه می‌باشد بازتاب این معضل اجتماعی نیز تاثیرگذار بر دیدگاه های حقوقدانان و جرم شناسان بوده است.در کشور ما این موضوع هیچگاه بصورت جدی مورد بحث و بررسی قرار نگرفته وبه همان نسبت مشکلات مربوط به آن لاینحل مانده است.قوانین موجود در ارتباط با سقط جنین اکثرا جنبه کیفری موضوع را بررسی می‌کند ومسئولیت مدنی سقط جنین کمتر مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است. درهمه نظامهای حقوقی، یکی از وظایف اصلی حقوق درجامعه جلوگیری از ارتکاب اعمال زیانبار و اتخاذ تدابیر لازم برای جبران خسارت ناشی از آن است. احراز ورود ضرر برای جبران خسارت یکی از ارکان مسئولیت مدنی می‌باشد،بدین صورت که برای اینکه شخص مسئول و مکلف به جبران خسارت وارده به دیگری باشد سه شرط شامل: ورود ضرر، فعل زیانبار و رابطه سببیت لازم است. پس ضروری است که بدانیم مفهوم ضرر در سقط جنین کدام است. آیا ضروریست که ضرری بوجود آید؟ از مباحث مهم مسئولیت مدنی جبران خسارت ازطریق پرداخت دیه می‌باشد.ازآنجاکه بحث مسئولیت مدنی وکیفری درحقوق اسلامی از هم تفکیک نشده است، دیه ماهیتی دوگانه دارد که شامل مجازات عمل مجرمانه و جبران خسارت می‌شود.آیا پرداخت دیه در تمام مواردسقط جنین اعمال میشود؟یا بحث اضطرار مانع از آن می‌شود؟ مواردی مانند نجات جان مادر، پیشگیری از تولد طفل ناقص العضو و…ودرصورت پرداخت دیه آیا می‌توان گفت جبران خسارت بطور کامل انجام شده است؟ آیا جبران خسارت مادی کافی است؟این سوال بخصوص جایی حائز اهمیت است که پارا فراتر از مادیات بگذاریم، زمانی که پدر و مادری جنین خودراازدست می‌دهند یا به دلیل سقط برای همیشه از داشتن فرزند محروم میشوند، زیان‌های روحی و معنوی که ارزش آنها به مراتب بیشتر از زیان‌های مادی می‌باشد. مورد دیگری که همیشه مورد اختلاف وبحث ونزاع بین حقوقدانان وفقها بوده است. مساله عدم النفع بوده که گروهی موافق با دریافت آن و گروهی مخالف آن هستند. مواردی مانند ارث و وصیتی که برجنین بوده است آیا وراث می‌توانند تقاضای جبران خسارت نمایند؟به دلیل وجودقوانین کیفری وفتاوای مشابه فقهادراین زمینه صحبت ازمسئولیت مدنی راه بجایی نبرده است اماازآنجاکه سقط جنین آماربسیارزیادی رابه خوداختصاص داده است ومسئولیت مدنی که بخش مهمی ازحقوق مدنی راتشکیل می‌دهدهمان التزام وتعهدقانونی مشخص به جبران ضرروزیانی است که درنتیجه عمل اوبه مناسبت انجام فعل زیانباربه دیگری واردشده است،مساله اصلی چنین ظهور میکند که اشخاصی که مرتکب سقط جنین شده‌اند یابه نوعی درآن دخیل بودند، چه کسانی هستند و چه مسئولیتی دارند؟مادر،بعنوان نقش اصلی درسقط جنین شناخته شده است امانبایدبه ظاهر اکتفا نمود چون ممکن است فعل زیانبار توسط پدر، پزشک، ماما یا اشخاص دیگر یا حتی بطور اشتراکی صورت گرفته باشد که بحث ضررمستقیم و غیرمستقیم پیش کشیده می‌شود. از دیگر مسائل مهم مبنای مسئولیت مدنی درسقط جنین چیست. آیا صرف اینکه سقط جنین صورت بگیرد مسئولیت شامل آن می‌شود؟ یا اینکه باید تقصیری در میان باشد. بنابراین شناخت تحلیلی از وضعیت جبران خسارت وارد بر زیان دیده برمبنای نظام مسئولیت‌ها و بررسی اصول وجست‌وجوی مبنا و راهکار‌های که بتواند نیاز امروزجامعه را برآورده سازد، مورد اهتمام این پایان نامه است.
۲- سئوالات تحقیق
۱.مبنای مسئولیت مدنی در سقط جنین چیست؟
۲.خسارات وارد درسقط جنین شامل چه مواردی می‌شود؟
۳.مسولیت مدنی ناشی از سقط جنین بر عهده چه کسانی است؟
۳- فرضیه‌های تحقیق
۱.مبنای مسئولیت مدنی درسقط جنین تقصیر می‌باشد.
۲.خسارات مادی،معنوی،عدم النفع وخسارات مازادبردیه راشامل میشود.
۳.تمام کسانی که ارکان مسولیت مدنی سقط جنین درعمل آنها احرازشود.
۴- ضرورت تحقیق

1. 1. روش رسانایی افزایشی^[۱۶]

در [۱۹] برای غلبه بر موانع و مشکلات روش P&O الگوریتم روش رسانایی افزایشی معرفی شده است. در این روش ولتاژ ترمینال آرایه در همه شرایط بر اساس مقداری که نسبتی با ولتاژ نقطه بیشینه توان دارد تنظیم می‌کند. ایده اصلی این روش دنبال کردن نقطه توان بیشینه به این گونه است که در نقطه توان بیشینه مشتق توان نسبت به ولتاژ صفر است. همچنین در ولتاژهای بیشتر از ولتاژ نقطه توان بیشینه ۰dP/dV< می‌‌باشد و در ولتاژهای کمتر از آن ۰dP/dV> .

(۲-۲۶)

بنابراین ولتاژ آرایه خورشیدی می‌تواند با توجه به اینکه در نقطه بیشینه توان ۰dP/dV= است، با اندازه‌گیری ضریب هدایت افزایش و لحظه‌ای در نقطه توان بیشینه تنظیم شود.

(۲-۲۷)

ردیابی نقطه توان بیشینه می‌تواند طبق الگوریتم شکل (۲-۲۱) صورت پذیرد. V_ref ولتاژ مرجعی است که آرایه خورشیدی باید در آن نقطه کار کند و در نقطه توان بیشینه V_ref دقیقا همان V_MPP می‌باشد. همین که ولتاژ مرجع به نقطه توان بیشینه برسد عملکرد آرایه خورشیدی در این نقطه نگه داشته می‌شود تا زمانی که تغییری در جریان دیده شود که ناشی از تغییر در تابش می‌باشد. در این حالت الگوریتم دوباره V_ref را افزایش یا کاهش می‌دهد تا نقطه توان بیشینه ردیابی شود.
سرعت پیدا کردن نقطه توان بیشینه بستگی به اندازه افزایش دارد و ردیابی سریع می‌تواند با افزایش‌های بزرگ انجام شود که باعث کاهش دقت و افزایش نوسان می‌شود که باعث کاهش بهره‌وری می‌شود.[۱۹]

الگوریتم روش رسانایی افزایشی

• کسری از ولتاژ مدار باز ^[۱۷]

بین ولتاژ نقطه توان بیشینه و ولتاژ مدار باز آرایه خورشیدی رابطه خطی وجود دارد که به نام کسری از ولتاژ مدار باز معرفی می‌کند.

(۲-۲۸)

مقدار _۱k به مشخصات آرایه خورشیدی بستگی دارد که به صورت تجربی باید از روی V_MPP و V_OC برای یک آرایه خورشیدی مشخص در شرایط تابش مختلف و دمای متفاوت تعیین می‌گردد که عموما مقداری بین ۰.۷۱ تا ۰.۷۸ دارد. با مشخص شدن مقدار _۱K ولتاژ متناظر با نقطه توان بیشینه مشخص می‌شود و به عنوان ولتاژ مرجع تنظیم می‌گردد.[۱۹]

Gap3
Gap5
Gap1
ارائه کننده
مشتریان
ارتباطات
خارجی با مشتریان
ادراکات مدیریت از انتظارات مشتریان
تبدیل ادراکات به جزئیات کیفیت خدمت
ادراک شده
ارائه خدمت (شامل ارتباطات قبل و بعد)
ادراک شده
خدمت
ادراک شده
خدمت
مورد انتظار
تجربیات پیشین
نیازهای شخصی
گفتگو و ارتباطات با دیگران
نمودار 2-2: مدل تحلیل شکاف پنجگانه کیفیت (Parasuraman , et al , 1985)
مدل فوق یک ابزار تشخیصی است، که اگر به صورت مناسب استفاده شود، مدیریت را در جهت تشخیص سیستماتیک نقایض کیفیت خدمات، یاری خواهد نمود.به عبارت دیگر این مدل ، تشخیص شکاف یک تعداد از متغیرهای موثر بر کیفیت خدمت را آسان می نماید و توان بالقوه ای برای یاری نمودن مدیریت برای تشخیص عوامل کیفیت خدمت مرتبط با نظر مشتری دارد.

2ـ3ـ‌3ـ2ـ مدل هاي تحليل شكاف هاي هفتگانه كيفيت
شكاف درارئه خدمات بحراني ترين مساله است : چرا كه ارزيابي كلي مشتري ازمقايسه آنچه انتظارداشته با آنچه دريافت كرده مي باشد هدف نهايي در بهبود كيفيت خدمات كم كردن اين شكاف ها تا حد امكان است . به همين منظور ارائه كنندگان اين خدمات بايد اين شكافها را شناخته و درصدد كاهش آنان برآيد . براين اساس لاولاك و رايت ازهفت شكاف در كيفيت خدمات نام مي برند . عبارتند از:
1ـ شكاف شناختي : تفاوت بين باور ارائه دهندگان خدمت از انتظارات مشتريان از نيازها و انتظارات واقعي مشتريان .
2ـ شكاف استانداردها:تفاوت بين ادراك مديريت از انتظارات مشتري و استانداردهاي كيفيت بر قرار شده براي ارائه خدمت .
3ـ شكاف ارائه خدمت : تفاوت بين استانداردهاي مشخص شده ارائه خدمت و عملكرد واقعي ارائه دهنده خدمت .
4ـ شكاف در ارتباطات :داخلي: تفاوت آنچه كاركنان فروش و تبليغات شركت فكر ميكنند اهميت و سطح عملكرد خدمت است .
5ـ شكاف ادراكي: تفاوت بين آنچه واقعا ارائه مي شود و آنچه كه مشتريان فكر مي كنند دريافت كرده اند زيرا قادر به ارزيابي كيفيت خدمات به شكل عيني نمي باشند .
6ـ شكاف تأويلي : تفاوت بين آنچه كه تلاش هاي ارتباطي ارائه كننده خدمت واقعا قول داده است و آنچه يك مشتري فكر مي كند به وسيله اين ارتباطات قول داده شده است .
7ـ شكاف فرصت: تفاوت بين آنچه مشتريان انتظار دريافت آن را دارند و ادراك آن ها از خدماتي است كه واقعا دريافت كرده اند . (لاولاك و رايت ،1999، 92-93 )
نمودار 2-3: مدل تحلیل شکاف های هفتگانه کیفیت
منبع : لاولاک و رایت ، 19999؛ 93
4ـ شکاف در ارتباطات
6ـ شکاف تاویلی
7ـ شکاف خدمت
5ـ شکاف ادراکی
3ـ شکاف در ارائه
2ـ شکاف در استاندارد ها
1ـ شکاف شناختی
تفسیر مشتری از ارتباطات
تبلیغات و پیشبرد فروش
تجربه مشتریان در مقایسه با انتظارات
اصلاح طرح ها، برنامه تحویل جهت رفع این نیازها
ادراک مشتری از اجرای خدمات
اجرای طرح ها / برنامه تحویل
تعریف مدیریت از این نیازها
نیازها و انتظارات مشتریان

شکل۴-۲- مقیاس آمیختگی کالا با خودگسترده فرد
(هاوکینز و همکاران، ۲۰۰۷)
کلر در تحقیقات پیشین خود به سه طبقه‌بندی برای تداعیات یک برند اشاره می‌کند :

خصوصیات مرتبط و غیر‌مرتبط با محصول، مزیت‌های کاربردی و سمبولیک، و نگرش یا ارزیابی کلی نسبت به برند(Hwang & Kandampully, 2012). همچنین کلر بیان می‌کند که مزایای سمبولیک به چگونگی احساس فرد هنگام استفاده از محصول یا خدمت‌ برمی‌گردد. از سوی دیگر، مزایای سمبولیک به فواید خارجی مصرف محصول یا خدمت مربوط می‌شوند و اغلب جدای از ویژگی‌های وابسته به محصول بوده و در زیر گروه نیاز به تائید اجتماعی یا بیان شخصی و عزت نفس قرار می‌گیرد(Tsu Wee &Han Ming, 2003). این موضوع با نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو^[۱۰۳] نیز هم‌خوانی دارد. نظریه مازلو که یکی از معتبر‌ترین نظریه‌های ارائه شده‌ در مورد نیازهای انسانی است به ۵ طبقه از نیازها اشاره می‌کند که عبارتند از : نیازهای جسمانی اولیه (نیاز به غذا، پوشاک، مسکن و …)، نیاز‌های ایمنی (نیاز به ثبات و رهایی از ترس و نگرانی)، نیاز به احترام (حرمت و مقام و موقعیت) و نیاز به خودشکوفایی (رضائیان، مبانی سازمان و مدیریت: ۴۴۵). در اینجا مزایای سمبولیک یک برند در دل نیاز به احترام قرار دارند که خود دربرگیرنده علاقه فرد به موقعیت برتر، احترام به خود، پرستیژ و شخصیت اجتماعی و احساسات فرد نسبت به موفقیت‌ها و شکست‌ها در زندگی‌ست (هاوکینز و همکاران، ۲۰۰۷).
در توضیح اینکه چرا مصرف‌کنندگان از وجود معانی سمبولیک نهفته در برندها لذت می‌برند می‌توان به دو دلیل اشاره کرد: اول، از چشم‌انداز بوم‌شناسی اجتماعی، معانی سمبولیکی که با شخصیت یک برند آمیخته است به مصرف‌کننده این فرصت را می‌دهد تا تصویر خود از خویشتن‌اش را به آن گونه‌ای که می‌خواهد آشکار کند و نیز ناکارآمدی‌ها و ناهمسانی‌های خود را در مقایسه با آن‌چه واقعا هست با آنچه آرزو دارد باشد، جبران نماید. دوم، از دیدگاه روانشناسی، گفته می‌شود که مصرف‌کنندگان بواسطه معانی سمبولیک قادر خواهند بود تا برندها را به شکل انسانی تصور کنند(Lau & Phau, 2007).
در این ارتباط تئوری برداشت از خود^[۱۰۴] بیان می‌کند که در دنیای پیچیده امروز مفهوم برداشت از خود مصرف‌کننده می‌تواند به صورت تعریف فرد از یک وضعیت ، برای مثال در پاسخ به پرسش‌های وجودی از قبیل “من که هستم ؟” و “معنای زندگی من چیست؟” درک شود. افراد معمولا خود را در ارتباط با سایرین تعریف می‌کنند. همچنین به این دلیل که افراد به داشتن یک هویت شخصی منحصربهفرد علاقه دارند ، خود بهتر می‌توانند نقش‌ها و وضعیت‌شان را در زندگی درک نمایند. برای دستیابی به این هویت شخصی، انسان ها خود را، در فرآیندی که می توان آن را تعامل سمبولیک نامید با افرادی که اطراف‌شان هستند مرتبط کرده و مقایسه می‌کنند. در طی این فرایند افراد می‌آموزند که بر روی معانی مشترک برخی سمبول‌ها و اشیا به توافق برسند.
هیچ معیار واحد و یکسانی وجود ندارد که بر اساس آن بتوان افراد را اندازه‌گیری و یا آنها را با هم مقایسه کرد. تنها روشی که بر اساس آن افراد می‌توانند تعیین کنند که چه کسی هستند نگاه به دارایی‌ها و داشته‌های آنهاست. بنابراین، خود یک فرد، نه تنها از اعضای فیزیکی و بدنی تشکیل شده بلکه دربرگیرنده افکار، ایده‌ها، تجربیات و همچنین اشیاء خارجی مانند دارایی‌های فردی (پول، لباس‌ها، کفش‌ها) و نیز داشته‌های بااهمیت‌تری مانند ماشین و مایملک و حتی اشخاص مهم زندگی مانند همسر، فرزندان، دوستان و زیردستان نیز هست(Tsu Wee &Han Ming, 2003).هاوکینز برداشت از خود را به صورت تمامیت افکار و احساساتی که یک فرد به عنوان یک موجود از خود دارد تعریف می‌کند. در حقیقت برداشت از خود به معنای ادراکات و احساسات فرد نسبت به خودش می‌باشد و دربرگیرنده همان نگرش‌هایی است که شما به عنوان یک شخص منحصر‌به‌فرد نسبت به خود دارید (هاوکینز و همکاران، ۲۰۰۷).
توآن^[۱۰۵] می‌گوید احساس شکننده‌ای که ما به خود داریم نیازمند حمایت است، و ما این حمایت را با داشتن و صاحب‌شدن اشیا به دست می‌آوریم، چرا که ما به میزان زیادی آن چیزی هستیم که داریم و مالک آنیم. بلک با اشاره به سارتر بیان می‌کند که ما تنها به این دلیل خواهان داشتن چیزی هستیم که بتوانیم احساس خود را از خویشتن گسترش دهیم و تنها راهی که می‌توانیم از طریق آن درک کنیم “که” هستیم مشاهده داشته‌های‌مان در ارتباط با دیگران است. بلک عقیده دارد که افراد از طریق چیزهایی که دارند احساسی مانند “بودن” را جستجو، بیان، تثبیت و تعیین می‌کنند و زمانی که ادعا می‌کنند که شیء خاصی متعلق به آنهاست در واقع آن شیء را به خود واقعی‌شان نسبت می‌دهند و خود را با آن یکی می‌دانند. در ادامه بلک به فرضیه‌ای که توسط آلپورت^[۱۰۶] بیان شده اشاره می‌کند و می‌گوید فرایند کسب هویت و در ادامه آن کسب عزت‌نفس از زمان کودکی و با توسعه شخصی از طریق نسبت دادن داشته‌ها با خود فرد شکل می‌گیرد.
از آنجا که هیچ مطالعه شناخته‌شده‌ای وجود ندارد که به طبقه‌بندی دارایی‌هایی‌ در برگیرنده هسته وجودی افراد یعنی خود آنها پرداخته باشد در اینجا به طبقه بندی بلک اشاره می‌کنیم که لایه‌هایی از داشته‌های احتمالی افراد که می‌تواند شکل‌دهنده برداشت آنها از خود باشد را تعریف کرده‌ است. این لایه‌ها به ترتیب اهمیت و یا نزدیک‌ترین به برداشت افراد از خود مرتب شده‌اند :
۱- مهارت‌ها، دانش، ایده‌ها، ارزش‌ها،
۲- تجربیات و خاطره‌ها،
۳- دارایی‌های فیزیکی خودمانی (خصوصی) مانند لباسها،
۴- ارتباطات (مانند خویشاوندان، دوستان و آشنایان) و
۵- دارایی‌های قابلمشاهده (ظاهری) مانند خانه‌ها، مبلمان و خودروها.
این دارایی‌ها در لایه‌های متحدالمرکزی در اطراف هسته خود تجسم می‌یابند و در میان افراد به شکل‌های متفاوتی ظهور‌ می‌کنند و در طول زمان و در قالب فرهنگ‌های مختلف معانی مشترکی برای کالاهای مختلف خلق می‌کنند. برخی از این دارایی‌ها در تعریف برداشت از خود افراد بااهمیت‌تر هستند و این موضوع به این معناست که خود هر فرد شامل مجموعه‌ای از تمامی این دارایی‌هاست و هر یک از این‌ها به تنهایی اندکی به تعریف فرد از خودش اضافه می‌کند. یک کاربرد دیگر این طبقه‌بندی درک این مطلب است که جنبه‌های کلی وجود یک فرد با هم نامتجانس‌اند ، بنابراین فرد در راه رسیدن به کمال و ایدآل خود یک تکلیف تمام‌نشدنی در پروسه‌ای از دور انداختن‌ها و جایگزین‌کردن‌ دارایی‌ها بر عهده دارد.
احتمالا هر فرد در تعیین اینکه کدامیک از این لایه‌ها در برداشت وی از خود نقش قوی‌تر و کدامیک نقش ضعیف‌تری دارند روش خاص خود را دارد. دارایی‌هایی که تجانس بیشتری با خود فرد دارند غالبا در تعریف وی از خود نقش پررنگ‌تری دارند و لایه‌هایی که دچار عدم تجانس با فرداند نقش کمتر(Tsu Wee &Han Ming, 2003).
برداشت از خود را می‌توان به ۴ بخش اصلی تقسیم کرد که در جدول ۴-۲ نشان داده شده‌اند:
واقعی دربرابر ایده‌آل و خصوصی در برابر اجتماعی. وجه تمایز میان دو بخش واقعی و ایده‌آل به درک افراد از این موضوع که “در حال حاضر من که هستم؟” (برداشت از خود واقعی) و “دوست دارم که چگونه باشم؟” (برداشت از خود ایده‌آل) برمی‌گردد. خود خصوصی به این اشاره می‌کند که “من چگونه هستم یا دوست دارم با خودم چگونه باشم؟” (برداشت از خود خصوصی) و خود اجتماعی به این برمی‌گردد که “من چگونه توسط دیگران دیده می‌شوم؟” و یا “دوست دارم توسط دیگران چگونه دیده شوم؟” (برداشت از خود اجتماعی).
جدول ۴-۲- ابعاد برداشت از خود یک مصرف‌کننده

(هاوکینز و همکاران، ۲۰۰۷)

از نظر لازاروس، ارزیابی شناختی فرد از معنی یک رویداد (نه از رویداد به تنهایی)، زمینه را برای تجربه هیجان آماده میسازد. شرر (۱۹۹۴، ۱۹۹۷) با لازاروس موافق است که برخی از تجربیات زندگی موجب هیجان میشود در حالی که تجربیات دیگر موجب آن نمیشوند.

-دیدگاه دو سیستمی:
طبق دیدگاه باک^[۵۶] (۱۹۸۴) پاسخ این سوال که چه چیزی موجب هیجان میشود این است که انسان‌ها دو سیستم همزمان دارند که هیحان را فعال و تنظیم می‌کنند. در دیدگاه دوسیستمی بیان میکند که سیستم اول زیستی است و منشا آن به تاریخ تکامل باستانی گونه بر میگردد اطلاعات حسی به سرعت و خودکار و ناهوشیار توسط ساختارهایی (لیمبیک) پردازش میشوند و بعد از آن اطلاعات حسی به صورت هوشیار و تعبیری و ارزیابی توسط گذرگاههای مغزی پردازش میشود، این دو سیستم هیجان مکمل هم هستند (نه رقیب هم) و برای فعال کردن و تنظیم کردن تجربه هیجان با هم کار میکنند.
آیا میتوانیم هیجان‌های خود را به صورت ارادی کنترل کنیم ؟
باید بگوییم برای پاسخ دادن به این سوال کلی، که برخی هیجان‌ها صرفا برای ما پیش می‌آیند، و بنابراین ما نمی توانیم خودمان را مسئول احساس ها، فیزیولوژی، امیال و رفتارهای متعاقب آن بدانیم(اکمن^[۵۷]، ۱۹۹۲)
از احساس هیجان تا عمل
وقتی در مورد روش خاصی تصمیم گیری شد، مدار هیپوکامپ مغز، کرتکس حرکتی را فعال میکند، و این به رفتار منجر میشود پژوهش جدید اضافه میکند که سیستم لیمبیک به عضلاتی که جلوه‌های صورت را کنترل میکنند به واکنش‌های سیستم خودمختار و درون ریز و به سیستم‌های انگیختگی کلی نیز دسترسی مستقیم دارد (جان مارشال ۲۰۰۵، سیدمحمدی ۱۳۹۲).
۲-۳-۲ ابرازگری هیجانی
-مبانی
شامل تغییرات رفتاری همراه هیجان نظیر تغییرات چهره، صدا، ژست‌ها وحرکات بدن است. لبخند زدن، اخم کردن، گریه کردن یا گریز نمونه‌هایی از ابراز هیجان میباشند (گروس^[۵۸] وهمکاران، ۲۰۰۰) کینگ و امونز سه بعد اساسی در ابرازگری هیجانی مطرح کرده اند. این سه بعد شامل ابراز هیجان مثبت، ابراز هیجان منفی و ابراز صمیمت است (کینگ وامونز، ۱۹۹۰) در بین حیطه های گوناگون هیجان، سبک های ابراز هیجان نیز از حیطه های مهم تمرکز در آسیب شناسی و روان درمانی است (چان و هورنفر^[۵۹]، ۲۰۰۶)
فرش واتر۲۰۰۳، به نقل از زارع وشفیع آبادی (۱۳۸۶) معتقد است که بیان یک هیجان خود به خود و به تنهایی می‌تواند فرد رابه عمق آن هیجان و زیر بنای آن نزدیکتر کند چنان که گویی با بیان هیجان‌های خود به مغز اجازه دسترسی به زیر بنای آن داده می‌شود. ابراز هیجان تاثیر زیادی بر روابط بین فردی دارد (کندی مور و واتسون ۲۰۰۱، به نقل از میرصالح و همکاران).
از مولفه‌های ابرازگری هیجانی ، هیجان مثبت و همچنین هیجان منفی میباشد(فریدریکسون^[۶۰] و لوینسون^[۶۱]، ۱۹۹۹) و فریدریکسون و جوینر^[۶۲] (۲۰۰۲) نشان دادند که فیلم دارای هیجان مثبت سریع تر از فیلم غمناک یا خنثی، آزمودنی‌ها را به سطوح خط پایه قلبی – عروقی برمی گرداند. بنابراین القای هیجان مثبت روش خوبی برای کاهش اثرات فیزیولوژیکی هیجان منفی قبلی است.
همچنین افراد دارای هیجانات مثبت برای کنارآمدن با مشکلات راه حل پیدا می‌کنند و بیش
از افراد دارای هیجانات منفی خود را عقب می‌کشند ودقیق تر به مشکل نگاه می‌کنند(به نقل از بهرامی و همکاران، ۱۳۸۶). بسیاری محققین هیجان خواهی را صفتی که ویژگی آن جستجوی هیجانها و صورت تجربه های متنوع، تازه، پیچیده و شدید و میل اقدام به خطرهای جسمانی، اجتماعی، قانونی و مالی به خاطر خود این تجربه‌ها میباشد تعریف میکنند(اسچوتز و سیدنی^[۶۳]، ۲۰۰۹ ) از طرفی پژوهشگران معتقدند توانمند بودن افراد از نظر هیجانی، روبه روشدن آنها را با چالشهای زندگی آسان میکند (کینگ^[۶۴]، ۱۹۹۰).
همچنین، به اعتقاد برخی از محققین ابراز آشکار هیجانات توسط افراد، اطلاعاتی را به دیگران میدهد و
پاسخهایی را از آنان فرا میخواند و این امر روابط اجتماعی افراد را طوری شکل میدهد که به طور مستقیم روی سلامت فردی، رضایت از تعامل و سازگاری با رویدادهای آسیبزا و تهدیدکننده چون مصرف مواد مخدر تأثیر میگذارد. ( بونانو و کلتنر،۱۹۹۷) همچنین محققین نشان داده‌اند از میان اختلالات روانپزشکی ناگویی خلقی، جزء اختلالاتی است که در ارتباط با اختلال سوء مصرف مواد توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. افراد با درماندگی عاطفی و هیجانی بیشتر، تمایل بیشتری به مصرف مواد مخدر و الکل دارندکه در پیشینه پژوهش به آن‌ها اشاره خواهد شد.
۲-۳-۳ کنترل هیجانی-مبانی(تعریف، عوامل موثر برآن)
کنترل هیجانی و ابرازگری هیجانی، دو سبک از سبک های ابراز هیجان هستند. کنترل هیجانی گرایش به بازداری در ابراز پاسخهای هیجانی است که به اشکال بازداری هیجانی (یا تمایل به بازداری و سرکوب هیجان تجربه شده)، نشخوار (یا تکرار ذهنی رویدادهای هیجانی ناراحت کننده)، کنترل پرخاشگری و کنترل خوش خیم (کنترل تکانه‌های آشفته کننده در طی انجام کار) می­باشد(راجر و نجاریان، ۱۹۸۹).کنترل، موضوعی است که اغلب در گفتگوها و تعامل‌های روزمره با دیگران مطرح میشود، افرادی که دارای میل زیاد به کنترل هستند گرایش دارند هر وقت که بخواهند به گفتگوها خاتمه دهند و معمولا این کار را بعد از اینکه حرف خودشان را زده باشند یا بعد از اینکه طرف مقابل را به درستی نقطه نظر خودشان قانع کرده باشند، انجام میدهند (یعنی بعد از برقرار کردن کنترل) (برگر^[۶۵] ۱۹۹۰، برگر ۱۹۹۲).
پژوهشگران کنترل هیجان را راهبردهای مورد استفاده در کاهش، افزایش، سرکوب و یا ابقای هیجان میدانند و معتقدند کنترل هیجانی از ویژگی‌های فطری و ذاتی بشر است. در واقع هیجانات و کنترل هیجان از ارزیابی‌های مرتبط با اهداف، استانداردها، و ادراکات فرد ناشی میشود و این ارزیابی‌ها در طی تبادلات فردی – محیطی که فرد با جهان بیرونی برقرار میکند شکل می‌گیرند (اسچاتز^[۶۶] و همکاران، ۲۰۰۶).
روتنبرگ و گراس^[۶۷] مطرح کردندکه تنظیم هیجانی فرآیندی است که از طریق آن افراد هیجان‌های خود را به صورت هوشیار و ناهوشیار تعدیل میکنند تا به طور مناسب به تقاضاهای محیطی متنوع پاسخ دهند (روتنبرگ و گراس، ۲۰۰۴)
به اعتقاد گلمن (۱۹۹۵) افرادی که درماندگی عاطفی و هیجانی بیشتری دارند، آگاهی چندانی از عواطف خود ندارند و در نتیجه با این احساس که هیچ کنترلی بر زندگی احساسی خود ندارند هیچ گونه تلاشی به عمل نمی آورند. یکی از مولفه‌های کنترل هیجانی نشخوار ومرور ذهنی میباشد، بسیاری از مردم معتقدند زمانی که افسرده می‌شوند باید تلاش کنند تا بر درونشان متمرکز شوند، زیرا فکر می‌کنند چنین ارزیابی و تمرکزی به آنان بینش می‌دهد تا بتوانند راه حلی را برای مشکل شان بیابند. بنابراین دچار نشخوار فکری^[۶۸] شده که خود منجر به تداوم افسردگی می‌گردد. شواهد نشان می‌دهدکه نشخوار فکری پیامدهای آسیب زای زیادی به دنبال دارد، از جمله : حل مسئله ضعیف، انگیزه پایین، بازداری از رفتارهای مؤثر، و تمرکز و شناخت به هم ریخته را باعث میشود(نولن، ۱۹۹۳، به نقل از بهرامی وهمکاران، ۱۳۸۶) به اعتقاد کینگ وهمکارش یک ساختار مرتبط با هیجان، کنترل هیجانی یا گستره‌ای است که یک فرد معمولاً راهبردهای گوناگونی را برای کنترل وقوع طبیعی واکنشهای هیجانی به کار میگیرد(کینگ وامونز، ۱۹۹۰) وکمپاس و همکارش سه ساختار مهار^[۶۹]، محدودیت^[۷۰] و سرکوبی^[۷۱] را به عنوان اشکال کنترل رفتاری مطرح کرده اند.
کنترل هیجان با ادراک صحیح هیجانی یعنی همان خودآگاهی هیجانی شروع میشود زمانی که شخص ادراک هیجانی مناسبی داشته باشد و بتواند به صورت سریع و دقیق تغییرات خلقی و هیجانی محیط خود را شناسایی کند گستره‌ای اطلاعات را در جهت کنترل و مقابله با احساسات به دست می‌آورد. کنترل هیجانی به شخص اجازه میدهد تا در مقابل محرکات محیطی بهتر فکر و عمل کند
(جنا آبادی، ۱۳۸۸) پژوهشگران کنترل هیجان را راهبردهای مورد استفاده در کاهش، افزایش، سرکوب و یا ابقای هیجان میدانند و معتقدند کنترل هیجانی از ویژگی‌های فطری و ذاتی بشر است. در واقع هیجانات و کنترل هیجان از ارزیابی‌های مرتبط با اهداف، استانداردها، و ادراکات فرد ناشی میشود و این ارزیابی‌ها در طی تبادلات فردی –محیطی که فرد با جهان بیرونی برقرار میکند شکل می‌گیرند (اسچاتزوهمکاران، ۲۰۰۶) افراد توانمند ازنظر کنترل هیجانی، احساسهای خود را تشخیص میدهند، مفاهیم ضمنی آن را درک میکنند و به گونه مؤثرتری حالتهای هیجانی خود را برای دیگران ابراز میدارند (گلمن ۲۰۰۴). تحقیقات نشان میدهد که بواسطه تنظیم هیجانی وکنترل آن افراد قادر به درک پیامدهای رفتاری خود، خانواده و گروه های همسالان خواهند بود (پارکس و همکاران، ۲۰۰۷).
همانطورکه محققین نشان داده‌اند که موقعیتهای هیجانی میتواند به عنوان یک فاکتور مهم با عوامل بیرونی مثل افراد، مکانها و موقعیتهای مختلف با اعتیاد همراه باشد (میشل^[۷۲] و همکاران، ۲۰۰۷) .
۲-۴ سیستم مغزی رفتاری
مغز علی رغم ظاهر نه چندان مهم خود پیچیده ترین عنصر در جهان میباشد به راستی در نگاه اول بسیار دشوار است بپذیریم مسئول کنترل و هماهنگی همه اعمال ما چنین چیزی میباشد مغز در برگیرنده ذهن ماست که حافظه، هیجان، فکر وآرزو، ناامیدی و… را داراست (سعدلو پاریزی، ۱۳۸۵) با نگاهی به تحقیقات گسترده نشان میدهد که در چند دهه اخیر تحقیقات گسترده‌ای در زمینه روانشناسی شامل تلاش‌های گسترده‌ای در ارتباط و نقش مبنای زیست شناختی و مغز در سلامت روان انسان و از جمله اعتیاد بوده است، و اگرچه پژوهش اندکی یافت شد که نشان از رابطه اعتیاد به اینترنت و سیستم فعالساز رفتاری داشت. ولی پژوهش‌هایی از جمله پژوهش (ویلسون و ایوانز،۲۰۰۲) نشان داد که بزهکاران به نحوی رفتارمیکنند که حساسیت فزاینده آنها به نشانه‌های پاداش، منجر به کاهش توجه به نشانه‌های تنبیه می‌شود، مشخصه‌ای که غلبه پاداش نامیده میشود و از آنجا که سیستم فعالساز رفتاری به محرک‌هایی نظیر پاداش و سیستم بازداری رفتاری به محرک‌های همچون عدم پاداش و تنبیه حساس است می‌توان گفت ؛ نقش سیستم فعال ساز رفتاری و سیستم بازدارنده رفتاری، بر ایجاد گرایش دختران فراری به سمت تغییرات تقویتی مثبت هم چون، هیجان طلبی در اعمال بزهکارانه ومانند اعتیاد مورد توجه قرار میگیرد. (کامرانی فکور و رسول زاده،۱۳۹۳)
همچنین در پژوهش فرانکن همکاران (۲۰۰۶) سطوح سیستم فعالساز رفتاری که شرایط آسیب شناسی روانی را از طریق درگیری بیمار گونه در رفتارهای گرایشی همچون مصرف مواد یا الکل، مهیا میکند و به صورت کلینیکی مراجعه کرده بودند با نمرات گروه کنترل (افراد سالم ) مورد مقایسه قرار گرفت نتایج نشان داد گروهی که اعتیاد داشتند نمره بالاتری را در سیستم فعالساز رفتاری دریافت کردند (به نقل از باباپور و همکاران، ۱۳۹۰)
با توجه به مطالب گفته شده به تعریفی از سیستم‌های مغزی رفتاری می‌پردازیم:
۲-۴-۱ تعریف سیستم‌های مغزی / رفتاری
سیستم فعالساز رفتاری به عنوان سیستم گرایشی زیربنای رفتار نزدیکی است که در پاسخ به نشانه های شرطی و غیرشرطی پاداش فعال می‌شود (کارر^[۷۳]،۲۰۰۴، به نقل از کارسازی و همکاران، ۱۳۹۳) این سیستم شامل سه مؤلفه: پاسخ دهی به پاداش^[۷۴]، سائق^[۷۵] و، جستجوی سرگرمی^[۷۶] است. پاسخ دهی به پاداش مرتبط با پاسخ مثبت به رخداد و یا انتظارپاداش است. مؤلفه سائق مرتبط با پیگیری پایدار محرک های لذت بخش و در نهایت مؤلفه جستجوی سرگرمی مرتبط با جستجوی هیجان و میل به رویارویی با رویداد های جدید است (اسکیرز و سانفی^[۷۷]، ۲۰۰۶) سیستم فعالساز رفتاری فرد را در جهت نوعی مقابله وتلاش دررفع موانع وجستجوی اهداف خوشایند نیز سوق میدهد. (تجریشی و بافقی، ۱۳۸۶)مؤلفه “فعال ساز رفتاری؛ گرایش به پول، اعتیاد به مواد، شریک جنسی متعدد و رویداد‌های اجتماعی لذت بخش را میسنجد(بک^[۷۸] و دیگران، ۲۰۰۹). حساسیت سیستم فعال ساز رفتاری نشان دهنده تکانشگری و زود انگیختگی^[۷۹] فرد می‌باشد (آمودیو^[۸۰] و دیگران، ۲۰۰۷).
سیستم فعالساز رفتاری سامانه انگیزشی- اشتیاقی^[۸۱] مغز قلمداد شده، نقش آن برانگیختن رفتار تمایلی و گرایشی در پاسخ به محرکهای اشتیاقی شرطی و غیرشرطی است(کر، ۲۰۰۴) پایه عصب روانشناختی
این سامانه دربرگیرنده مسیر مزولیمبیک به هسته (VTA) دوپامین^[۸۲] است که از منطقه تگمنتال بطنی^[۸۳] آکومبنس^[۸۴] جسم مخطط^[۸۵] و در نهایت به قشر پیش پیشانی^[۸۶] گسترده است این مسیر به مسیر پاداش^[۸۷] معروف است (گری، ۱۹۹۳).
سیستم فعال ساز رفتاری از لحاظ ساختاری شامل چندین مسیر دوپامینرژیک و مدارهای کورتیکو استریاتو- پالیدو تالامیک^[۸۸] است. پایه‌های نوروآناتومی این سیستم کورتکس پیشانی، بادامه و عق ده‌های پایه میباشد و توسط محرک‌های خوشایند مرتبط با پاداش یا حذف تنبیه فعال میشود(برنر وهمکاران، ۲۰۰۵). در نهایت احساسات مثبتی چون خوش بینی و شادی را به دنبال خواهد داشت اما فعالیت افراطی این سیستم با برخی اختلالات تکانشی در ارتباط است(گبل^[۸۹] وهمکاران، ۲۰۰۰).
سیستم بازداری رفتاری به محرک‌های شرطی تنبیه و فقدان پاداش ومحرک‌های ترس آور ذاتی پاسخ می‌دهد و فعالیت زیاد آن موجب فراخوانی حالت اضطراب، افزایش آمادگی برای عمل، بازداری رفتار جاری، افزایش توجه و برپایی می‌گردد و دو مؤلفه رفتاری آن اجتناب فعل پذیر^[۹۰] و خاموشی^[۹۱] است (آمودیو و دیگران، ۲۰۰۷).
سیستم بازداری رفتاری موجب بازداری یا اختلال در رفتار جاری فرد میشود و در مواجهه با اهداف متعارض(گرایشی- اجتنابی) فعال و منجر به بروز رفتارهای اجتنابی و پاسخهای رفتاری، شناختی و زیستی اضطراب میگردد (گری و مکناوتون^[۹۲]، ۲۰۰۰).
سیستم بازداری رفتاری به محرک‌های شرطی تنبیه و فقدان پاداش ومحرک‌های ترس آور ذاتی پاسخ می‌دهد و فعالیت زیاد آن موجب فراخوانی حالت اضطراب، افزایش آمادگی برای عمل، افزایش توجه و برپایی می‌گردد (آمودیو و دیگران، ۲۰۰۷) این سیستم نقش تصمیم گیرنده را در شرایطی که عموما با اهداف متعارض رو به رو هستیم، برعهده دارد (بین سیستم فعالساز گرایشی و جنگ و گریز اجتنابی) (بک و دیگران، ۲۰۰۹)
باتوجه به تعاریفی که گفته شد و وهمچنین نتایج پژوهش (کوچونگ^[۹۳] و همکاران، ۲۰۱۴) نشان داد که گرفتن نمره سیستم فعالساز رفتاری با خطر ابتلا به اعتیاد به اینترنت همبستگی داشت و همچنین مطالعه (عبدی همکاران ،۱۳۹۰) ،که نتایج پژوهش در این رابطه نشانگر بالا بودن سطح فعالیت سیستم فعالساز رفتاری پیرو آن برافراشتگی بالاتر در بعد شخصیتی سایق درافراد سیگاری نسبت به افراد سالم بود در قسمت پیشینه پژوهشی به بیان پیشینه‌های داخلی و خارجی در این رابطه می‌پردازیم:
ب )پیشینه پژوهشی
پژوهش‌های داخل کشور
باتوجه به هدف پژوهش که در رابطه با ابرازگری هیجانی، کنترل هیجانی و سیستم­های مغزی/ رفتاری با نشانگان اعتیاد به اینترنت میباشد به بررسی پیشینه پژوهش‌های که در داخل کشور در این رابطه انجام شده است می‌پردازیم.
در مطالعه دادی پور و همکارن (۱۳۹۳ )که در بررسی اینترنت و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان انجام شده بود حاکی از آن بود که دلایل استفاده از اینترنت توسط کاربران به ترتیب دانلود عکس و فیلم های روز دنیا، دسترسی به مقالات و پژوهش، چک کردن صندوق پستی شخصی )ایمیل( ، چت کردن و دریافت آخرین اخبار علمی، سیاسی، و اقتصادی جهان بود. هم چنین بیشترین استفاده از اینترنت در کاربران عادی بحث های علمی و در کاربران معتاد به اینترنت چت کردن و چک کردن پست الکترونیک و دیدن عکس و فیلم های روز دنیا بود به نظر می رسد هر چه از کاربر عادی به کاربر معتاد پیش می رویم از استفاده های علمی کاسته و بر میزان استفاده از اینترنت در بحث و گفتگو و دانلود عکس و فیلم افزوده می شود.
خواجه موگهی وعلاسوند (۱۳۸۹ )، در پژوهشی با عنوان بررسی متغیرهای شخصیتی پیش بینی کننده اعتیاد به اینترنت در میان کاربران اینترنت حاضر به همکاری کافی نتهای شهر اهواز و مراکز آموزش کامپیوتر ، دریافتند که ۸۶ درصد از کاربران مورد مطالعه، اعتیاد به اینترنت دارند، در کل، به نظر میآید صفتهای شخصیتی افراد، پیش بینی کننده آسیب پذیری در برابر اعتیاد به اینترنت میباشد.
بسیاری از مطالعات به تاثیر هیجانات وسبک‌های ابراز هیجان در اعتیاد گزارش داده‌اند از جمله( جدیدی و بهاری،۱۳۸۷)گزارش دادند که افراد وابسته به مواد روانگردان و وابسته به اینرنت اغلب دارای مشکلات و تعارضات هیجانی و درونی ، ناتوانی در کنترل هیجانات گوناگون (به ویژه هیجانات منفی ) تکانه‌های برون ریزی، مشکل در ابراز وجود، عزت نفس پایین، احساس بی کفایتی، ضعف روانی واخلاقی و خود محوری، مهارت‌های مقابله‌ای پایین جهت چالش وحل مشکلات، عدم انطباق با موقعیت‌های زندگی و غفلت از موضوعات عملی وارتباط با مردم، استفاده از تخیل در کارها و منزوی و کناره گیر هستند (جدیدی و بهاری، ۱۳۸۷)
همچنین نتایج حاصل از پژوهش تمنایی فر و همکاران (۱۳۹۱) نشان داد که بین روان رنجورخویی و اعتیاد به اینترنت و همچنین بین برونگرایی با اعتیاد به اینترنت رابطه معناداری وجود دارد. این یافته‌ها با یافته­های پژوهشهای هاردی وییتی (۲۰۰۷)، گامبور و اس (۲۰۰۸) همخوانی دارد.
بر اساس یافته های پژوهش خدایی و همکاران (۱۳۹۰) ، در بررسی نمره کل هوش هیجانی نتایج حاکی از آن بود که افرادی که در رفتارهای مصرف مواد درگیر شده اند، هوش هیجانی پایین تری دارند، به این معنی که این افراد در توجه به اطلاعات هیجانی، ادراک صحیح آنها،پردازش درست و مدیریت مطلوب هیجانها در بطن روابط بین فردی با دشواریهایی مواجه هستند. این دشواریها باعث میشود که فرد در رویارویی با موقعیتهای تنیدگی زای زندگی، توانایی تحلیل، تصمیم گیری و انتخاب رفتار صحیح را از دست داده و به سوی رفتارهای سازش نایافته کشیده شود. در این مفهوم میتوان سوء مصرف مواد را به عنوان یک مکانیزم دفاعی ناپخته قلمداد نمود که افراد با هوش هیجانی پایین در مواجهه با موقعیتهای مشکل به آنها متوسل میشوند.
بنظر می رسد که افراد دارای هیجان خواهی بالا، از طریق رفتار بی بند و بارانه سهل انگارانه) که شامل فعالیت های خطرناک ، شیوه غیرمتعارف زندگی ) ، و عدم پذیرش یکنواختی می باشند،و بر روی نیاز برای تجارب جدید و متنوع تمرکز می کنند. بازداری زدائی میل به رهاکردن خود از قید و بندهای اجتماعی به خاطر لذت جویی است و استفاده مداوم از جهان مجازی امکان فرار از حدود اجتماعی را بدون سرزنش اطرافیان و یا تنبیه قانون فراهم می سازد.(خانجانی و اکبری ،۱۳۹۱)
از آنجا که یکی از اهداف این پژوهش بررسی رابطه کنترل هیجانی و نشانگان اینترنت میباشد و از آنجا که ملاک‌های اعتیاد به اینترنت همپوشی بسیاری با اعتیاد دارد به پژوهشی مبنی بر این ارتباط اشاره میشود: حیدری و همکاران (۱۳۹۲) دریافتند که مؤلفه های کنترل هیجانی از جمله بازداری هیجانی، کنترل پرخاشگری و نشخوار ذهنی با تابآوری در برابر مصرف مواد مخدر رابطه معنادار دارد. به این معنی که بازداری هیجانی، کنترل پرخاشگری و نشخوار ذهنی بالاتر در دانش آموزان پسر دبیرستانی با تابآوری پایینتر در برابر مصرف مواد مخدر همراه است. در پژوهش دیگری در این همین موردبه تاثیر کنترل خود به دلیل اینکه به کودکان و نوجوانان اجازه می‌دهد تا رفتارشان را در غیاب حمایت و نظارت بزرگسالان اداره کنند، بسیار مؤثر است و به آنها می‌آموزد تا نسبت به رفتارشان احساس مسئولیت کنند و در نتیجه این حس مسئولیت سبب می‌شود تا از لحاظ روانی نیز بهبود یابند، اشاره شده است (نریمانی، ۱۳۹۱).
پژوهشگران(شیخی، ۲۰۱۴) دریافتند که استفاده افراطی از اینترنت باعث ایجاد اختلال تحلیل خاکستری مغز خواهد شد اختلالی که روز به روز در حال افزایش است و باعث کاهش توانایی کاربران در جلوگیری از بروز احساسات و همچنین ناهنجاری‌های رفتاری میشود(شادور و پاشا، ۱۳۹۴) که همانطور که مشاهده میشود میتواند در کنترل هیجانات تاثیر گذار باشد.
همچنین در پژوهش غفاری و احدی (۱۳۸۶) نتایج نشان داد که با افزایش خودآگاهی هیجانی و مهار تکانه، و به تبع آن هوش هیجانی کلی، میزان کاربری اجباری اینترنت و کناره گیری اجتماعی در کاربرانی که مور آموزش قرار گرفته بودند، به طور معناداری کاهش پیدا کرد.
بررسی نتایج پژوهش حسنی ویزدی (۱۳۹۴) ، نشان داد که سبکهای مختلف ابراز هیجان با پیامدهای مرتبط با سلامت جسمانی و روانشناختی در ارتباط میباشند. به عنوان مثال بازداری هیجانیِ تجارب آسیب زا موجب تنیدگی در بدن و افزایش فعالیت تنی، ضربان قلب، هدایت الکتریکی پوست دستگاه قلبی- عروقی و دستگاه تنفسی میشود.(به نقل از حسنی و یزدی،۱۳۹۴)